علائم فشار خون بالا و راه های کنترل کردن آن

فشار خون بالا بسیار شایع است در عین حال خاموش!

نزدیک به 50 درصد از افراد مبتلا از بیماری خود اطلاعی ندارند. تحقیقات نشان داده است، بین افزایش بالا رفتن فشار خون و افزایش سن رابطه مستقیمی وجود دارد؛ به همین علت سالمندان بیشتر از افراد دیگر جامعه در معرض این بیماری قرار می گیرند.

آگاهی از علت هایی که در بروز فشار خون بالا موثراند به شما کمک می کند سبک زندگی خود را تغییر داده و به سوی زندگی سالم تر گام بردارید. بهترین راه برای آگاهی از ابتلا به فشارخون بالا، اندازه گیری منظم فشارخون است. مراقبت کردن و پیشگیری به شما کمک می کند از عوارض این بیماری در امان باشید.

ما در این مقاله از هرمزطب ، شما را با انواع فشار خون بالا آشنا کرده و در کنترل کردن آن کمک می کنیم.

با ما همراه باشید!

فشارخون بالا چیست؟

فشارخون بالا یا هایپرتنشن یکی از شایع ترین مشکلات برای جامعه امروزی است.

با اینکه بیماری خاموشی به نظر می رسد ولی بسیار خطرناک است؛ به طور متوسط از هر 5 نفر مبتلا به فشار خون بالا، یک نفر از آن اطلاعی ندارد.

فشار خون بالا در افراد مسن بسیار شایع است؛ به طور کلی با گذشت سن، خطر ابتلا افزایش پیدا می کند.

افراد دچار فشار خون بالا معمولا دارای علائم زیر هستند

• خستگی یا گیجی
• عرق کردن
• تنگی نفس
• تاری دید
• خون در ادرار
• مشکلات خواب
• ضربان قلب نامنظم
• گرگرفتگی
• حالت تهوع
• درد قفسه سینه

علائمی که در فرد دارای فشار خون بالا به ندرت دیده می شوند؛ شامل سردرد، سرگیجه و خونریزی بینی می باشد.

در صورت وجود هر یک از این علائم سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

با این حال علائمی وجود دارد که فرد گمان می کند از علائم فشارخون اند، اما ممکن است دلیل دیگری داشته باشند؛

این علائم شامل:

• گیجی
• مشکلات خواب
• قرمز شدن صورت
• عرق کردن
• عصبی بودن
• لکه های خونی در چشم

عوامل موثری که باعث ایجاد فشار خون بالا در افراد می شود

دلایل زیادی برای افزایش فشارخون وجود دارد اما علت دقیق آن مشخص نمی باشد.

دلایل محیطی:

عادت های غذایی و سبک زندگی فرد از جمله عوامل افزایش فشارخون هستند.

• اضافه وزن یا چاقی
• رژیم غذایی پر چرب
• شیوه زندگی کم تحرک
• مصرف بیش از حد مواد مخدر مانند تنباکو
• اضطراب
• افزایش سن
• مصرف الکل
• اختلالات خواب
• کمبود ویتامین D

دلایل ژنتیکی:

در بسیاری از افراد فشار خون بالا ارثی می باشد. بسیاری از تحقیقات انجام شده نشان می دهند که برخی از ژن ها و جهش های ژنتیکی که فرد به ارث می برد در ابتلا به فشارخون بالا نقش بسزایی دارند.

البته در نظر داشته باشید عوامل ژنتیکی تنها 2 تا 3درصد از کل موارد ابتلا به این بیماری را شامل می شوند.

دلایلی که ذکر شد، عوامل تاثیر گذار در افزایش فشارخون اولیه هستند .

انواع فشار خون بالا

دو نوع فشار خون بالا وجود دارد و هرکدام علت های مجزای خود را دارا می باشند.

1. افزایش فشارخون اولیه:

در حدود 90 تا 95 درصد از موارد ابتلا به این بیماری، از نوع فشارخون اولیه هستند که علت مشخصی برای آن یافت نشده و به این معنا که هیچ دلیل پزشکی قطعی برای آن وجود ندارد.

1. افزایش فشار خون ثانویه:

5 تا 10 درصد دیگر از موارد، به افزایش فشار خون ثانویه مبتلا هستند که در این نوع علت های مشخصی برای بیماری وجود دارد.

معمولا عوامل زیر در بروز فشار خون ثانویه نقش دارند:

• بیماری های کلیوی
• مشکلات تیروئید
• بارداری
• نقش های مادرزادی در رگ های خونی
• مصرف برخی از داروها مانند قرص های ضدبارداری، قرص های سرماخوردگی، مسکن ها و برخی ار داروهای تجویزی
• بیماری های غده درون ریز مانند سندروم کوشینگ، هایپرپلازی آدرنال
• آپنه انسدادی خواب
• مصرف مواد مخدر

عوارض فشار خون بالا

هنگامی که فرد دارای فشار خون بالا باشد، با گذشت زمان به دیواره رگ های خونی آسیب می رساند و مشکلاتی را در بدن ایجاد می کند. در صورت عدم درمان ممکن است باعث بروز عوارض جدی و حتی مرگ شود. عوارض احتمالی ممکن است موارد زیر باشد:

• آسیب به قلب:

فشار خون بالا می تواند باعث ضخیم شدن رگ ها( آترواسکلروز) شود که عامل خطر عمده ای در سکته قلبی، نارسایی قلب، آنورسیم های شریانی و بیماری شریان های پیرامونی می باشد.

• آسیب به مغز:

فشارخون بالا می تواند تغذیه خونی به مغز را کاهش دهد؛ در نتیجه باعث از بین رفتن سلول های مغزی می شود و در نهایت سکته مغزی رخ می دهد.

• آسیب به کلیه ها:

کلیه ها برای دفع مواد زائد از طریق ادرار به رگ های خونی سالم نیاز دارند. در فشار خون بالا، رگ های خونی متنهی به کلیه ها آسیب می بینند و مانع عملکرد صحیح کلیه ها شده و می تواند منجر به نارسایی کلیه ها شود.

تشخیص فشار خون بالا

معمولا فشار خون بالا علائمی ندارد و سطح فشار خون در طول روز متغیر است. پزشک با فشارسنج می تواند فشار خون شمارا اندازه گیری کند. دستگاه های دیجیتال برای مصارف خانگی نیز کاربرد دارند.

در صورت بالا بودن فشار خون، ممکن است پزشک آزمایشات بیشتری را درخواست کند مانند آزمایش خون، آزمایش ادرار، الکتروکاردیوگرام(ECG). انجام این آزمایشات می تواند به پزشک در تشخیص مشکلات فشارخون ثانویه نیز کمک کند.

با گرفتن فشار خون وضعیت های مختلفی برای فرد وجود دارد:

در اندازه گیری فشار خون دو عدد وجود دارد.

1. عدد اول: فشار سیستولی

این عدد، عدد بالایی است که نتیجه نیروی حاصل از انقباض های قلبی است که موجب پمپ شدن خون به بدن می شود.

1. عدد دوم: فشار دیاستولی

این عدد، عدد پایینی است که میزان فشار شریان ها بین ضربان های قلب است.

به عنوان مثال فشار خون به صورت 120 روی 70 خوانده می شود که 120 فشار سیستول و 70 فشار دیاستول می باشد.

• در هر زمان می توان فشارخون را اندازه گیری کرد اما بهتر است پس از حداقل 5 دقیقه استراحت اندازه گیری شود.
• برای رفع استرس احتمالی چند نفس عمیق بکشید و آرام باشید.( داشتن استرس و پر بودن مثانه ممکن است باعث شوند فشار خون بالاتر نشان داده شود)
• 30 دقیقه پیش از اندازه گیری از کشیدن دخانیات، نوشیدن الکل یا ورزش کردن پرهیز کنید.
• لباس گشاد بپوشید و آستین خود را تا جایی که امکان دارد بالا بزنید.
• بازوی خود را روی سطح صاف قرار بدهید، بازوی شما باید در امتداد قبلتان قرار بگیرد.
• صاف بنشینید و به صندلی تکیه دهید.
• دستتان را به صورتی روی سطح قرار بدهید که کف دستتان رو به بالا باشد.
• از یک بازو دوبار اندازه گیری نکنید، فاصله بین هربار اندازه گیری 1 تا 2 دقیقه می باشد.

کار با دستگاه فشارخون عقربه ای

• در ابتدا، نبض خود را با کمک انگشت اشاره و انگشت میانی در قسمت چین آرنج( محل خم کردن آرنج) پیدا کنید.
• کاف را دور بازو ببندید به صورتی که کاف حدود 2 تا 2/5 سانتی متر بالاتر از چین آرنج قرار بگیرد.
• گوشی پزشکی را طوری در گوش قرار دهید که بهترین صدا را بشنوید.
• با فشار دستتان کاف را پر از هوا کنید.
• پس از پر شدن کاف به عقربه فشارسنج با دقت نگاه کنید.
• اگر دست راست هستید بهتر است از دست چپتان فشار گرفته شود و یا اگر دست چپ هستید بهتر است از دست راستتان فشار گرفته شود.
• با چرخاندن پیچ پمپ جباب پلاستیکی در جهت ساعتگرد، دریچه خروج جریان هوا را ببندید و سپس با فشردن حباب پلاستیکی کاف را از هوا پر کنید، معمولا کاف 20 تا 30 میلی متر جیوه بیشتر از فشار خون معمول فرد پر می شود.
• با باز کردن پیچ پمپ شروع به تخلیه آهسته کاف کنید.
• جایی که اولین صدا را می شنوید فشار سیستولی است.
• جایی که صدای نبض در گوشی قطع شد فشار دیاستولی است.
• اگر متوجه فشار نشدید، سریع کاف را پر از هوا نکنید. حتما حدود 1 تا 2 دقیقه صبر کنید.
•  

کار با دستگاه فشار خون دیجیتالی

• کاف را دور بازوی خود ببندید و دکمه شروع را بزنید.
• کاف از هوا پر می شود و تا 30 میلی متر جیوه بالاتر از فشار معمول پیش می رود.
• به صفحه دیجیتال نگاه کنید، فشار خون سیستول و دیاستول نشان داده می شود.
• دکمه تخلیه را فشار دهید تا کاف به طور کامل خالی شود.

پیشگیری و کنترل فشار خون بالا

علت 15 درصد از مرگ و میر ها در جهان فشار خون بالا می باشد. سبک زندگی سالم به ما کمک می کند تا بتوانیم به بهترین نحوه از فشارخون بالا پیشگیری کنیم و به بیماری ها قلبی ناشی از آن دچار نشویم.

اقدامات زیر در داشتن سبک زندگی سالم موثر هستند:

1. وزن مناسب: توجه داشته باشید فشارخون معمولا با افزایش وزن، افزایش پیدا می کند. کاهش وزن از موثرترین شیوه ها برای کاهش فشارخون می باشد.
2. فعالیت بدنی مناسب: ورزش روزانه، فعالیتی مفید برای کاهش فشارخون می باشد. روزانه 30 دقیقه ورزش باعث می شود فشارخون 5 تا 8 میلی متر کاهش پیدا کند.
3. رژیم غذایی سالم: استفاده کمتر از غذاهای پر چرب و حاوی مقدار زیادی سدیم در پیشگیری و کنترل فشارخون بالا بسیار اهمیت دارند. مصرف روزانه میوه و سبزیجات در کاهش فشار خون بسیار موثر است.
4. اندازه گیری منظم فشارخون در خانه: یکی از روش های موثر در کنترل فشارخون اندازه گیری منظم فشارخون می باشد زیرا فشار خون معمولا بدون علائم می باشد و اندازه گیری آن به ما کمک می کند که از داشتن این بیماری مطلع باشیم.
5. دوری از استرس
6. داشتن خواب کافی
7. ترک سیگار

درمان فشار خون بالا در منزل

اگر فشار خون بالا درمان نشود مشکلاتی همچون سکته قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه ها را به دنبال دارد به همین دلیل باید اقداماتی را برای درمان این بیماری درپیش گرفت. در ادامه با برخی از این اقدامات آشنا می شویم:

• کاهش مصرف نمک و سدیم:

تحقیقات انجام شده نشان می دهد که مصرف بی رویه نمک و سدیم باعث افزایش فشارخون می شود. مصرف غذاهای فراوری شده و پر نمک را کاهش دهید و سبزیجات و غذاهای تازه را جایگزین آنها کنید تا فشارخون کاهش پیدا کند.

• کاهش مصرف کافئین:

کافئین در قهوه و چای های کافئین دار ضربان قلب را زیاد کرده و باعث افزایش فشار خون شده و افرادی که مصرف کافئین بالایی دارند بیشتر در معرض حمله های قلبی می باشند. برای مدتی مصرف کافئین را قطع کنید و وضعیت را مشاهده کنید.

• مصرف غذاهای پتاسیم دار:

پتاسیم یک ماده معدنی مهم در بدن است که غلظت سدیم در بدن را کاهش داده و فشارخون را متعادل نگه می دارد. غذاهایی که سرشار از سدیم هستند مانند:

1. سبزیجات برگ دار، گوجه فرنگی، سیب زمینی
2. میوه هایی از جمله خربزه، موز، پرتقال و زردآلو
3. آجیل، حبوبات
4. ماهی تن و ماهی آزاد
5. لبنیات مثل شیر و ماست

• خوردن شکلات تلخ یا کاکائو:

شکلات تلخ یا کاکائو دارای مقدار زیادی از فلاونوئیدها هستند که این ماده باعث گشاد شدن رگ های خونی شده و فشار از روی رگ ها برداشته شده و فشارخون کاهش پیدا می کند.بهتر است از پودر کاکائو غیر قلیایی استفاده کنید زیرت فلاونوئیدها در آنها زیاد است.

• مصرف مکمل های طبیعی و گیاهی:

بعضی از مکمل های طبیعی به کاهش فشارخون کمک می کنند. درمان گیاهی فشارخون بالا طرفدار زیادی دارد. دمنوش های گیاهی و عرقیجات گیاهی در پایین آوردن فشار خون بسیار موثر هستند. برخی از این مکمل ها شامل:

1. عصاره سیر
2. آب پنیر
3. روغن ماهی
4. گیاه بربرین

• مصرف انواع توت:

توت ها دارای مقدار زیادی پلی فنول هستندکه این ماده تاثیر بسیاری در کاهش فشارخون و جلوگیری از حمله قلبی دارد . پیشنهاد می شود توت خشک شده را جایگزین قند و شیرینی جات کنید.

• خودداری از مصرف دخانیات:

مصرف دخانیات از جمله سیگار تاثیر زیادی بر روی افزایش فشارخون دارد. برای افرادی که در معرض دود سیگار هستند خطر ابتلا به فشارخون بالا نیز وجود دارد.

در هنگام سیگار کشیدن، دود آن وارد رگ های خونی شما شده و باعث گرفتگی عروق می شود در نتیجه فشارخون شما افرایش پیدا می کند.

از طرفی سیگار و دخانیات دارای کربن مونوکسید می باشند که گازی سمی است و باعث پایین آمدن اکسیژن خون شده و در نهایت فشارخون شما را بالا می برد.

کاهش سریع فشارخون بالا در منزل

افزایش فشارخون بیش از حد و اورژانسی اغلب به طور ناگهانی اتفاق می افتد و اگر به سرعت اقدام به درمان آن نشود احتمال بروز بیماری های قلبی و سکته وجود دارد.

اگر خود یا فردی از اطرافیانتان دچار فشارخون اورژانسی شود می توانید از روش های ساده و بدون دسترسی به دارو به سرعت فشارخون را کاهش دهید:

1. فشار بین دو انگشت شست و سبابه به مدت 2 دقیقه
2. خوردن مقداری آبلیمو و ترشیجات
3. خوردن یک لیوان آب کرفس تازه
4. ماساژ پشت ساق پاها به مدت 15 دقیقه
5. استفاده از سنای مکی یا چیزی که باعث اسهال شود

درمان فشارخون بالا با طب سنتی

داروهای جدید برای درمان فشارخون ممکن است عوارض جانبی مانند خستگی، تهوع، افسردگی را برای فرد به همراه داشته باشد به همین دلیل بیشتر افراد به دنبال روش های طبیعی تر با کمک طب سنتی برای درمان فشارخون هستند.

در طب ستنی استفاده از گیاهان دارویی توصیه می شود مانند :

• درمان فشارخون بالا با سیر:

مصرف سیرخام تاثیر زیادی بر کاهش فشارخون دارد. سیر حاوی ماده ی پلی سولفید می باشد که باعث گشاد شدن عروق خونی می گردد و به همین علت به کاهش فشارخون کمک می کند.

• درمان فشارخون بالا با آبلیمو:

آبلیمو از جمله مواد غذایی می باشد که به عنوان قاتل فشار خون شناخته شده است. آبلیمو به دلیل داشتن مزه ترش، اسیدسیتریک و همچنین وجود املاح معدنی مانند سدیم، پتاسیم و منیزیم در آن به کاهش فشارخون کمک ریادی می کند.

• درمان فشارخون بالا با کرفس:

کرفس با تاثیر بر عملکرد کبد بر روی کافش فشارخون تاثیر زیادی دارد. در طب سنتی توصیه می شود روزانه سه مرتبه آب کرفس به همراه عسل به مدت یک هفته مصرف شود.

• درمان فشارخون بالا با چای سبز:

تحقیقات نشان داده مصرف نیم تا 2 و نیم فنجان چای سبز در روز احتمال ابتلا به فشار خون را تا 46 درصد کاهش می دهد.

• درمان فشار بالا با سیاه دانه:

مصرف روزانه دم نوش این دانه معجزه آسا باعث کاهش کلسترول شده و اثر قابل توجهی بر روی کاهش وزن و کاهش فشارخون دارد .

• درمان فشارخون با انار:

مصرف آب انار تازه دارای اثر کاهندگی فشارخون می باشد.نوشیدن 50 میلی لیتر روزانه آب انار به مدت یکسال فشارخون را کاهش می دهد.

درمان فشارخون با دارو

داروهایی که پزشک برای کاهش فشارخون توصیه می کند باعث می شوند که :

1. میزان آب و نمک در بدن کاهش پیدا کند.
2. رگ های خونی شل شوند.
3. ضربان قلب کاهش پیدا کند.

در ادامه با برخی از داروهایی که اغلب برای کاهش فشار خون تجویز می شوند اشنا می شویم:

• لیزینوپریل (Lisinopril):

این نوع دارو به عنوان مسدود کننده آنزیم های تبدیل کننده آنژیوتنسین، به شل شدن عروق خونی کمک می کند. معمولا یک بار در روز مصرف می شود. این دارو برای بزرگسالان و کودکان بزرگتر از 6 سال تجویز می شود. طبق دستور پزشک به طور معمول یک مرتبه در روز همراه با غذا و بدون آب مصرف می شود.

• اسبوتولول(Acebutolol):

این نوع دارو به عنوان مسدود کننده بتا حجم کار قلب را کاهش داده و عروق خونی را بازتر می کند. تجویز داروهای مسدود کننده بتا به تنهایی به خوبی عمل نمی کنند و باید به همراه داروهای دیگر کاهش فشارخون تحویز شود.این دارو پس از 1 الی 2 ساعت اثر کرده و مدت زمان تاثیر آن 12 تا 24 ساعت می باشد.

• آملودیپین(Amlodipine):

این دارو به عنوان مسدود کننده کانال سدیم باعث شل شدن عضلات عروق خونی می شود. معمولا یک بار در روز مصرف شده و بهتر است با معده خالی مصرف شود.

• لوزارتان(Losartan):

این نوع دارو به عنوان مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین II باعث شل کردن عروق خونی می شود. طبق دستور پزشک معمولا یک بار در روز همراه غذا یا بدون آن مصرف شود.

• هیدروکلروتیازید(Hydrochlorothiazide):

این دارو به عنوان دیورتیک های تیازید بر روی عملکرد کلیه تاثیر گذاشته و سدیم و آب را دفع می کند در نتیجه حجم خون کاهش پیدا می کند. طبق دستورپزشک معمولا صبح ها همراه یا بدون غذا این دارو مصرف می شود.

 

مراجعه به پزشک برای درمان فشارخون

برای چک کردن اولیه فشارخون و تشخیص علت فشارخون بالای خود می توانید به پزشک داخلی مراجعه کنید. پزشک داخلی تشخیص می دهد که علت فشارخون بالا به دلیل مشکلات قلبی عروقی و یا مشکلات کلیوی می باشد.

برای بررسی بیشتر و درمان با توجه به علت مشکل فشارخون بالا می توانید به پزشک متخصص قلب و عروق یا پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه کنید.

سخن آخر

همانطور که گفته شد فشارخون بالا، اغلب بدون علایم است. بهترین راه برای پیشگیری و در امان ماندن از این بیماری سبک زندگی سالم می باشد، تغییر شیوه زندگی برای کاهش فشارخون بیشتر از درمان دارویی توصیه می شود.

اگر دچار فشارخون بالا هستید حتما آن را جدی بگیرید و تحت نظر پزشک باشید تا از عوارض جدی و خطرناک آن دور باشید.

آیا از این مقاله راضی بودید؟

نظراتتون رو برامون بنویسید.