ببر آسیا ، عامل تب استخوان شکن یا همان پشه آئدس ، یک نوع پشه استوایی است که از پاییز ۱۴۰۰ در شهرهای جنوبی ایران ، علی‌الخصوص هرمزگان مشاهده شده است. وجود این پشه و بیماری‌هایی که با خود منتقل میکند باعث نگرانی‌های بین مردم شد.
نکته‌ی مهمی وجود دارد این است که خود پشه خطری ندارد، بلکه بیماری‌های که میتواند با خود منتقل کند خطرناک است.
در این مطلب سایت و اپلیکیشن هرمزطب به طور کامل ويژگی ها ، بیماری ها و منشا پشه آئدس و راههای مقابله با آن و همچنین در صورت گزیدگی و بیماری ، پزشکان متخصص را در ادامه به شما معرفی میکند.
پشه آئدس چیست؟
پشه‌ها یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای انتقال انواع بیماری‌ها هستند. پشه آئدس که به ببر آسیایی مشهور است در مناطق استوایی به ویژه جنوب شرق آسیا یافت میشود. آئدس اجیپتی گونه‌ای خاص از این نوع پشه است که با یک گزش ساده میتوانند انواع بیماری‌ها را به انسانها منتقل کنند. این پشه معمولا در روز نیش میزند و در بعضی مواقع ویروس را از انسانها دریافت میکند.
پشه آئدس چه بیماری هایی را منتقل میکند؟
راههای پیشگیری از بیمار شدن توسط این پشه چیست؟
برای جلوگیری از بیمار شدن توسط پشه آئدس ، ارگانهای دولتی مختلف باید دست‌به کار شوند. علاوه بر این خود شما نیز باید موارد احتیاطی که در زیر آمده است را انجام دهید.
- خالی کردن آب‌های راکد مثل کولر ، ناودان
- تمیز کردن آب زیر ظرف گلدان
- ضد عفونی کردن منبع آب
- ضد عفونی کردن سینک ظرفشویی و روشویی
- تخلیه و شستن سطل زباله خانگی
- سمپاشی سطل‌های زباله و مکان‌ها مشکوک
- پوشیدن لباس آستین بلند
- زدن پماد دفع حشرات
- نصب توری مناسب به درب و پنجره اتاق‌ها
- از بین بردن لاستیک‌های فرسوده
- تمیز کردن آب زیر پرندگان
مکان‌های مناسب رشد و تخم گذاری پشه آئدس کجاست؟
بهداشت محیط یکی از مهم ترین عوامل برای جلوگیری از رشد انواع پشه‌ها است. پشه‌ها در تمام مکان‌هایی که بهداشت رعایت نشود امکان رشد و تخم گذاری دارند. از آب زیر گلدان گرفته تا محل تجمیع آب گند و یا انباشت زباله‌ها.
بهترین روش برای از بین بردن پشه آئدس چیست؟
سمپاشی و ضدعفونی در کنار رعایت بهداشت محیط بهترین روش برای جلوگیری از رشد و تخم‌گذاری پشه آئدس است.
در ادامه، بهترین روش‌ها برای کنترل و کاهش جمعیت این پشه‌ها آمده است:
بیشتر بخوانید:
دکتر قلب و عروق
۱. از بین بردن محل‌های تخم‌گذاری
- از بین بردن آب‌های راکد: پشه آئدس در آب‌های راکد تخم‌گذاری میکند. بنابراین، باید همه منابع آب راکد مانند بشکه‌ها، گلدان‌ها، ظرف‌های نگهداری آب و سایر ظروف را خالی کرد یا پوشاند.
- نظافت منظم محیط: مراقبت از محیط و جلوگیری از جمع شدن زباله‌ها و برگ‌های خشک که میتوانند آب راکد جمع کنند.
۲. استفاده از مواد ضد عفونی کننده
- لاروکشی: استفاده از مواد شیمیایی یا بیولوژیکی که لاروهای پشه را از بین می‌برند، مانند لاروکش‌های BTI (Bacillus thuringiensis israelensis).
- افزودن روغن به آب: اضافه کردن یک لایه نازک از روغن به سطح آب راکد میتواند مانع از تنفس لاروها و شفیره‌های پشه شود.
۳. استفاده از تله‌ها و دام‌ها
- تله‌های نوری: استفاده از تله‌هایی که پشه‌ها را به وسیله نور جذب کرده و آنها را می‌کشد.
- تله‌های تخم‌گذاری: تله‌هایی که پشه‌های ماده را به تخم‌گذاری در آب داخل تله ترغیب می‌کنند و سپس لاروها را از بین می‌برند.
۴. استفاده از حشره‌کش‌ها
- پاشیدن حشره‌کش‌ها: استفاده از اسپری‌ها و حشره‌کش‌های محیطی در اطراف خانه و محل‌های تجمع پشه‌ها.
- شبکه‌های حشره‌کش: نصب توری‌ها و شبکه‌های حشره‌کش بر روی پنجره‌ها و درها برای جلوگیری از ورود پشه‌ها به داخل خانه.
۵. استفاده از مواد دافع پشه
- مواد دافع پشه: استفاده از مواد دافع پشه مانند DEET یا پیکاریدین برای جلوگیری از نیش پشه‌ها.
- گیاهان دافع پشه: کاشت گیاهانی مانند اسطوخودوس، نعناع و ریحان که به طور طبیعی پشه‌ها را دفع می‌کنند.
تب دنگی چیست؟
تب دنگی (Dengue fever) یک بیماری عفونی است که توسط ویروسی به همین نام ایجاد میشود. تب دنگی باعث ایجاد دردهای شدید در استخوانهای انسان میشود، به همین علت نام تب استخوان شکن را بر روی آن گذاشته اند. نام های دیگر تب دنگی ، تب دنگ و تب دانگ است.
علائم بیماری تب دنگی چیست؟
حدود ۸۰ درصد از بیماران تب دنگی هیچ گونه علائمی ندارند و یا حداکثر دچار تب ملایمی میشوند. اما بقیه بیماران ممکن است علائم زیر را به صورت بدخیم داشته باشند:
- درد شدید در ماهیچه‌ها و مفاصل
- تب
- سردرد
- حساسیت‌های پوستی مشابه سرخک
علایم گزیدگی توسط این پشه و دب دنگی چیست؟
- خارش و قرمزی در محل گزیدگی: ناحیه گزیدگی ممکن است دچار خارش و قرمزی شود.
- ورم و تورم: محل گزیدگی ممکن است متورم و ملتهب شود.
- درد و سوزش: در بعضی از موارد، ممکن است درد و سوزش در محل گزیدگی احساس شود.
علائم بیماری دنگی
بیماری دنگی توسط ویروس دنگی که توسط پشه آئدس منتقل میشود، ایجاد میشود. علائم دنگی ممکن است پس از 4 تا 10 روز از گزیدگی ظاهر شود و شامل موارد زیر است:
- تب بالا: شروع ناگهانی تب شدید که ممکن است 2 تا 7 روز طول بکشد.
- درد شدید عضلانی و مفصلی: دنگی به “تب شکستی” نیز معروف است به دلیل دردهای شدیدی که ایجاد میکند.
- سردرد شدید: به ویژه در ناحیه پشت چشم‌ها.
- راش پوستی: ایجاد بثورات پوستی که ممکن است در سراسر بدن ظاهر شود.
- خستگی و ضعف: احساس خستگی شدید و ضعف عمومی بدن.
- تهوع و استفراغ: برخی افراد ممکن است دچار تهوع و استفراغ شوند.
- درد شکم: در برخی موارد، درد شدید در ناحیه شکم نیز گزارش شده است.
علائم دنگی شدید (دنگی هموراژیک)
در موارد نادر، دنگی میتواند به صورت شدیدتر ظاهر شود که به آن دنگی هموراژیک (Dengue Hemorrhagic Fever) می‌گویند. علائم این حالت شامل:
- خونریزی: خونریزی از بینی، لثه‌ها، یا زیر پوست که ممکن است به شکل کبودی ظاهر شود.
- افت فشار خون: کاهش شدید فشار خون که میتواند به شوک منجر شود.
- افزایش نفوذپذیری عروق خونی: که میتواند باعث نشت مایعات به بیرون از عروق شود و باعث ورم و کاهش حجم خون گردد.
- شوک دنگی: حالتی که میتواند به مرگ منجر شود اگر به موقع درمان نشود.
راههای پیشگیری
- جلوگیری از گزیدگی: استفاده از مواد دافع حشرات، پوشیدن لباس‌های آستین بلند و استفاده از پشه‌بند.
- کاهش محل‌های تخم‌گذاری پشه: از بین بردن آب‌های راکد در محیط اطراف.
- آموزش و اطلاع‌رسانی: آگاه‌سازی مردم درباره علائم و راههای پیشگیری از بیماری.
نتیجه‌گیری
پشه آئدس، به عنوان ناقل بیماری‌های خطرناکی مانند دنگی، زیکا و چیکونگونیا، تهدید جدی برای سلامت عمومی محسوب میشود. علائم گزیدگی توسط این پشه‌ها معمولاً شامل خارش، قرمزی، و درد در محل گزیدگی است. با این حال، در صورت ابتلا به بیماری دنگی، علائم شدیدی مانند تب بالا، درد شدید عضلانی و مفصلی، سردرد، و بثورات پوستی ظاهر میشود. در موارد نادر، دنگی میتواند به شکل دنگی هموراژیک با علائم خطرناکی مانند خونریزی و شوک ظاهر شود که نیاز به درمان فوری دارد.
پیشگیری از گزیدگی پشه آئدس و کاهش محل‌های تخم‌گذاری آن از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از شیوع این بیماری‌هاست. استفاده از مواد دافع حشرات، پوشیدن لباس‌های محافظ، و از بین بردن آب‌های راکد از جمله راههای موثر در این زمینه هستند. همچنین، آموزش و اطلاع‌رسانی عمومی درباره علائم و راههای پیشگیری از این بیماری‌ها نقش بسزایی در کنترل و کاهش شیوع آنها دارد.
در نهایت، افزایش آگاهی و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه میتواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری‌های منتقله از پشه آئدس را کاهش دهد و به حفظ سلامت جامعه کمک کند. در صورت مشاهده علائم مشکوک، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان به موقع ضروری است.